Ik werkte met XPO 2.5 in de tweede kleuterklas. Ik startte met het verhaal van Bamboe en de vertelplaten. De kleuters hoorden ‘het verhaaltje van die met de steen’ graag. Ik herhaalde het een aantal keer. Ze konden de inhoud goed onthouden. Om het begrip talent beter te laten doordingen nam ik enkele kleuters apart voor een gesprek. We herhaalden het verhaal van Bamboe eerst samen. Ik gebruikte daarna een grondplan met pictogrammen voor de hoeken van de klas. Samen met een pionnetje van Bamboe wandelden we dan eigenlijk door de klas. De kleuters konden Bamboe, en later ook enkele drakenvriendjes, in functie van het gesprek ergens in de klas plaatsen. ‘Waar zou de helper graag gaan spelen?’ ‘In de poppenhoek!’ ‘Wat zou die daar dan graag doen?’ … Doordat de kleuters de drakenpoppetjes mochten verplaatsen kwam het gesprek gemakkelijk op gang. De kleuters vertelden heel enthousiast in welke hoeken zij zelf blij werden en met welke vriendjes ze daar graag spelen. Ik vertelde ook hoe ik hen zag wanneer een talentje bij hen paste. Ik zei dan bijvoorbeeld: ‘Ik zie jou altijd de kaartjes bij de kalender mooi naast elkaar leggen. Jij doet dat elke dag om de juf te helpen.’ Die gezichtsuitdrukking als kleuters merken dat je dat ook echt ziet, dat is prachtig. Omdat de steen uit het verhaaltje zo bleef hangen vroeg ik de kleuters of ze soms zelf ook een steen in de buik hadden. Meestal was het antwoord nee, maar plots zei een kleuter: ‘Ja, soms een klein steentje.’ ‘Echt? En hoe gaat dat dan weg?’ vroeg ik. ‘Als ik heel hard ga rennen. Heb jij soms ook een steen in jouw buik dan?’ vroeg de kleuter terug. Dat was een heel mooi gesprek. XPO 2.5 is voor mij een eye opener. Het is een meerwaarde om in de opleiding te kunnen meedoen aan het onderzoek. Ik leerde vervelend gedrag van kleuters echt anders te bekijken. Ik was al volledig mee met het groeidenken, maar nu zie ik ook echt meer talenten achter het gedrag van de kleuters. Ik zie bewegers, helpers, groepsdiertjes, … . Het is een positieve insteek en het zorgt ervoor dat ik zelf ook spontaan positief reageer op gedrag van kleuters. De app is volgens mij ook een meerwaarde. Bij mijn kleuters in de tweede kleuterklas zou ik eerst vooral nog zelf foto’s en filmpjes toevoegen aan het portfolio. Daarna zou ik stilaan werken met een helpertje van de dag die helpt foto’s nemen om de kleuters ermee te leren omgaan. Het profieltje in de kleuterapp met de kleuren die overeenkomen met hun talentjes is betekenisvol voor de kleuters. Aniek Gerits - Junior collega Educatieve bachelor kleuteronderwijs PXL Education
0 Comments
Ik testte XPO 2.5 uit in de peuterklas en eerste kleuterklas van mijn stageschool in Messelbroek. Ik startte met de vertelplaten van Bamboe. De kleuters luisterden heel geboeid. Ik liet het verhaal even later nog een tweede keer horen en wat bleek? De kleuters hadden veel onthouden! Ze waren klaar om enkele andere draakjes te ontdekken. Die draakjes hadden op dat moment enkel een uitgewerkt personage en nog geen visuele ondersteuning. Daarom werkte ik een plattegrond met foto’s uit. Ik hoopte dat de kleuters zo konden vertellen welk draakje graag in welke hoek zou spelen, maar dat bleek niet zo goed te lukken. Ik pakte dan maar de drakenkaartjes erbij en zo kwamen de kleuters wel tot reflectie in een vraaggesprek. De kleuters herkenden veel en vertelden spontaan over zichzelf. Ik herinner me een kleuter die zei: ‘Loega, oh die zingt, zie ik! Ik zing ook graag en ik vertel ook graag!’ Een andere kleuter zag de steen bij de duwer en riep: ‘Die duwt de steen uit de maag van Bamboe!’ Grappig hoe die steen uit het eerste verhaal was blijven hangen. Bij het draakje van de onderzoeker merkte een andere kleuter dan weer op dat hij naar een bloemetje keek en dat het draakje waarschijnlijk Bamboe aan het helpen was. Ik vond het straf dat sommige jonge kleutertjes op hun manier toch al echt iets konden vertellen over talent. Ik wilde nog een stapje verder gaan om meer kleutertjes te betrekken. Niet elke jonge kleuter is talig sterk genoeg om in het gesprek goed mee te kunnen in de gesprekken. De jongste kleuters hebben veel nood aan visualisatie. Ik hoopte op meer betrokkenheid bij élke kleuter, zoals in het uitgewerkte verhaal van Bamboe. Daarom ontwierp ik de methodiek van verteltafels. Op zo’n verteltafel wordt een verhaaltje nagespeeld met decors, attributen en geluidjes. Kleuters die eerst moeilijk betrokken bleven werden getriggerd door bijvoorbeeld het geluid van de schoolbel en hetgeen er op de tafel gebeurde. De meerwaarde van XPO 2.5 bij de jongste kleuters ligt voor mij vooral in het feit dat ik als kleuterleerkracht meer stilsta bij de talenten van lijn kleuters. Zo nam ik bijvoorbeeld een van de vlotste kleuters apart voor een gesprekje over de draakjes. Ik ging ervanuit dat dat met hem zeker zou lukken want hij toonde zich zo sterk in de klas. Tegen mijn verwachtingen in schoot net hij wat in paniek en wilde hij liever niet met me meegaan. Hij voerde snel het gesprek en gaf het een slimme wending om terug naar de klas te kunnen. Dat contrast verbaasde me, maar als je achter zijn gedrag kijkt is hij misschien wel een écht groepsdiertje dat beter functioneert tussen de andere kleutertjes? Ik geloof erg in een growth mindset en kleuters moeten uitdagingen blijven aangaan, nieuwe dingen durven uitproberen en niet enkel blijven stilstaan bij wat ze al graag doen of goed kunnen. Je kan niet enkel kijken naar talent, maar dat aandacht geven helpt hen wel sterker worden. Om echt al eigen talenten doordacht te benoemen, daar zijn deze kleutertjes nog wat jong voor. Het is wel heel waardevol om ze in de eerste kleuterklas al kennis te laten maken met talentdenken via de draakjes. Dat moet stap voor stap gebeuren. Ik zou een volledig schooljaar gebruiken om de tien draakjes één voor één in de klas te laten komen. Zo kan er in de tweede kleuterklas mooi op verder gebouwd worden wanneer kleuters steeds meer rijp worden om samen stil te staan bij hun eigen talent. Jolien Van Aerschot - Junior collega Educatieve bachelor kleuteronderwijs PXL Education Ik ben vanuit mezelf al erg geïnteresseerd in talentgericht werken met kinderen. Bij mijn eigen kinderen is “achter het gedrag” kijken altijd een van mijn stokpaardjes geweest. Toen ik dit onderzoek startte samen met Hanne in 2019 had ik van het ICT-luik nog niet veel kaas gegeten. Daar ben ik dus samen met de kinderen en leerkrachten die meewerkten aan het onderzoek op weg gegaan. En wat voor een weg is het al geweest! Ik vind het heerlijk om mezelf bij te scholen en onder te dompelen in nieuwe aanpakken en materie. De tweedaagse opleiding die ik samen volgde met Hanne rond talentgericht werken is hier op veel vlakken een keerpunt geweest. Zowel in mijn werk als in privécontacten met kinderen zet ik nu heel bewust en zo vaak mogelijk de talentenbril op. Dat maakt dat ik kinderen (groot én klein) om me heen zie groeien waar ik bij sta. Want wat is het zo bijzonder fijn als iemand ziet waar je goed in bent én blij van wordt. De app is daar een ontzettend handig instrument voor. Als lector, onderzoeker én als mama vind ik het fijn om de app te gebruiken om dingen te registeren. De app verplicht me als het ware om die talentenbril zo vaak mogelijk op te zetten. En wat ik dan zie, daar word ik blij van. Ik kijk helemaal anders naar gedrag wanneer ik mijn talentenbril draag. Ik omschrijf het drammerige vragen van mijn zoon nu als een talent – “wat ben jij een echte willeweter!” – en leer hem om dat talent ook gedoseerd te gebruiken. Ik zie hoe mijn andere zoon een echte helper is, een groepsdier en een duwer en voel hoe die talenten bij hem benoemen zo’n groot verschil maakt. Het woord “talent” is hier intussen ingeburgerd. De jongens benoemen ook onze talenten wanneer ze zien dat onze ogen gaan fonkelen. Dat voelt voor ons thuis net zo fijn als voor hen. Ook in mijn contacten met mensen uit het werkveld voel ik die grote bereidwilligheid om anders naar kinderen te gaan kijken. Zij voelen – net zoals ik – hoe kinderen openbloeien wanneer ze zich gezien voelen in wie ze graag zijn. Ze merken dat het een immens verschil maakt wanneer ook talenten die niet letterlijk in een leerplan staan (hallo, helper!) gelijkgesteld worden aan talenten die er wél letterlijk instaan (ik zie jou, woordenvriend!). Ik ben er zo rotsvast van overtuigd dat we kinderen krachtige instrumenten in handen geven wanneer we al heel vroeg samen met hen op zoek gaan naar de talenten die in hen huizen. Die wapens zullen hen later kracht geven om keuzes te maken die hen in staat stellen om te gaan voor dat waar hun hart sneller van gaat slaan – hun talenten! Saar Steverlinck - onderzoeker PXL Research – lerarenopleider Kleuteronderwijs Nog niet zo lang geleden deed ik in het onderzoeksproject Tablio ervaring op met het werken met een digitaal portfolio in het lager onderwijs. Kinderen werden er met behulp van verzamelde 'leesbewijsjes' vergeleken met zichzelf in plaats van met de rest van de groep. Dankzij het portfolio werd hun eigen persoonlijke leergroei zichtbaar. Prima voor het welbevinden, want zien dat je al een stukje beter leest dan een tijdje geleden motiveert nu eenmaal meer dan zien dat je minder snel leest dan een ander. Al snel dacht ik eraan om een gelijkaardig systeem uit te werken voor de kleuterklas: een heel simpel portfolioappje volledig aangepast aan een kleuterhandje. Zo eentje waarin je fotootjes en filmpjes kan verzamelen van wat je allemaal leert in de kleuterklas. Het idee om de focus te leggen op talent kwam pas later, toen Saar mijn partner in crime werd en we samen in focusgroepen nadachten over waar we exact naartoe wilden. Talent bleek een vaak aangehaald woord. 'Jullie app moet talent zichtbaar maken,' klonk het vanuit het onderwijsveld. Die zin opende een nieuwe wereld en duwde XPO 2.5 in de juiste richting. Zelf had ik al ervaring met een kind dat reeds op kleuterleeftijd het gevoel had nergens goed in te zijn. Een beetje een kind zoals Jos waarover je kan lezen onder de knop 'over'. Het werken aan XPO 2.5 deed me écht anders kijken naar kinderen. Als mijn neefje Leo liever wat weg blijft van zijn drukke leeftijdsgenoten op een familiefeestje, zie ik hoe hij op dat moment in een kamertje apart helemaal opgaat in het nabouwen van de 'stokkemannen' die hij zag tijdens de wandelroute. Zijn hoofd heeft het op dat moment heel erg druk met te onderzoeken hoe alles in elkaar zat. Geroep en getier van de andere kinderen, daarvoor is dan even geen ruimte. Geen asociaal kind dus, maar een echte onderzoeker. Als mijn ander neefje Steff met zijn tong uit zijn mond telkens opnieuw probeert te knippen met zijn schaartje, dan zie ik niet enkel kind dat eigenlijk nog niet goed genoeg knipt. Ik zie een kleutertje met een bewonderenswaardige volharding. Als je dat waardeert kan hij met dat talent vast veel in zijn verdere leven. En dan kijk ik terug naar mijn eigen kinderen en zie ik zoveel dingen anders dan vroeger. Het wordt hoog tijd dat we talenten ook uitspreken naar kleuters toe. De principes van XPO 2.5, talent leren zien, benoemen en teruggeven aan kleuters, transfereer is sinds enige tijd naar mijn eigen studenten. Ook zij blozen wanneer ik hen toon hoe ik hen zie. Ze hoorden dat nog nooit eerder. Niet in de kleuterklas, maar ook niet later. Ik schrijf het hen nu jaarlijks op in een nieuwjaarsbrief en stop er wat bewijsmateriaal bij. Ik geef het hen terug. En dat doet wat met hen. Sommigen zullen het later doorgeven aan de kinderen in hun klas. Ik weet dat zeker. De tijd is rijp voor XPO 2.5. Hanne Rosius - onderzoeker PXL Research en lerarenopleider PXL Education |
De auteursHoe gaat het er nu écht aan toe in de XPO - kleuterklassen? Via deze blog krijgt u geregeld een eerlijke inkijk in een klasje. De kleuterleerkracht, stagiaire uit de lerarenopleiding, zorgverstrekker, lerarenopleider of kleuters nemen u mee in hun XPO 2.5 - verhaal. Kom regelmatig terugkijken voor een nieuw verhaal. Elke keer van een andere auteur! Archief
June 2022
Categorieën |